Chào các bạn trẻ, sắp đến kỳ thi rồi, chúng ta dù muốn dù không cũng phải đưa ra quyết định, lựa chọn cho mình vài ngành, vài trường để thi phải không nào ? Nếu các bạn đang băn khoăn không biết nên chọn thế nào cho phải, trong bài viết này mình sẽ giới thiệu 3 phương pháp hay và hữu ích để các bạn có thể tự định hướng nghề nghiệp cho bản thân cũng như ba mẹ có thể tư vấn hướng nghiệp cho con của mình nhé!
Tất tần tật về hướng nghiệp 2020 cho các bạn trẻ 2k
Nếu các bạn vẫn chưa định hình rõ mà còn mơ hồ về hướng nghiệp thì mình sẽ giải thích rõ ràng hơn nhé!
Hướng nghiệp là gì ?
Hướng nghiệp – hay còn gọi là định hướng nghề nghiệp là việc tìm ra hướng đi lâu dài (hướng đi 1 năm, 3 năm, 5 năm hay 10 năm) cho con đường sự nghiệp của mình.
Hướng nghiệp chọn ngành nghề có thể dành cho bất cứ độ tuổi nào, bất cứ ai cũng có thể hướng nghiệp cho bản thân trong suốt cuộc đời của mình. Nhưng vì ở độ tuổi cấp 3, lớp 12, sắp tốt nghiệp thì hầu như các bạn phải bắt buộc phải lựa chọn trường, ngành thi cho mình, thế nên khi nói đến hướng nghiệp, ta hay nói đến hướng nghiệp cho các bạn trẻ lớp 12.
Nên bắt đầu thực hiện hướng nghiệp từ khi nào ?
Theo góc nhìn và kinh nghiệm của mình, người trẻ bắt đầu định hướng nghề nghiệp của bản thân trong tương lai càng sớm càng tốt. Bạn càng có ý thức về chuyện này càng sớm, bạn càng tập trung thời gian tìm hướng đi của mình và sẽ đến đích sớm hơn những người khác.
Hướng nghiệp, chọn nghề tức là bạn bắt đầu hoạch định cho con đường vào đời, tự lập kiếm sống của mình. Sớm muộn gì bạn cũng phải ra đời, đi làm, dấn thân, va chạm,… té ngã,…khóc đã đời…rồi đứng dậy đi tiếp.
Trải qua hàng triệu năm tiến hóa và phát triển, cuộc sống của con người chúng ta đã khác và tốt hơn tổ tiên của chúng ta rất nhiều rồi.
Ngoài thiên nhiên hoang dã, khi ngựa non, linh dương con rời khỏi bụng mẹ, nó phải học chạy ngay trong 30’ đầu đời để tránh thú săn mồi và di chuyển theo đàn.
Đối với những thú săn mồi thì cuộc sống còn khốc liệt hơn, chỉ ⅓ số báo cheetah con có thể sống đến tuổi trưởng thành. Còn cá mập, chúng phải cắn xé, ăn thịt nhau từ trong bụng mẹ để chỉ kẻ sống sót cuối cùng mới có thể bước ra ngoài thế giới.
Còn các bạn trẻ đã chuẩn bị để dấn thân bước chân vào đời chưa nào ?
Định hướng nghề nghiệp cho bản thân như thế nào ?
Có rất nhiều cách để tìm ra con đường đi cho sự nghiệp cho mình: thông qua trắc nghiệm tính cách, hỏi mọi người; lắng nghe lời nhận xét từ người xung quanh, qua trải nghiệm, theo sự chỉ bảo của mọi người, nhờ người đi trước tư vấn cho… chung quy mục đích để các bạn hiểu mình hơn.
Càng hiểu mình bao nhiêu, bạn càng chọn ra được con đường hợp với mình bấy nhiêu. Sau đây mình sẽ giới thiệu đến các bạn một số cách để hiểu mình hơn, từ đó hướng nghiệp đúng đắn cho mình nhé.
Lắng nghe chính mình
Nghe thật vớ vẩn phải không nào ? Nhưng đây cũng là một cách khá hiệu quả. Tất cả những cách ở phía dưới cốt cũng chỉ để các bạn hiểu mình hơn, từ đó lắng nghe được tiếng lòng của mình.
Hãy tìm một không gian yên tĩnh, không người, không smartphone, không tương tác với ai cả. Chỉ có bạn và thiên nhiên. Khi ấy, hãy tự hỏi lòng bạn thật sự muốn làm công việc gì, làm nghề gì ?
Nếu có một câu trả lời nảy ra, bạn thấy đúng với nó thì hãy lên kế hoạch mà thực hiện ngay. Tuy nhiên, nếu như bạn không nghe thấy được gì hoặc không thể thực hiện theo cách này thì hãy làm theo những cách khác dưới đây nhé.
Hướng nghiệp theo đặc điểm tính cách
Đặc điểm tính cách ở đây, mình không nói đến kiểu như dễ nổi nóng, sướt mướt, ủy mị,…. Đặc điểm tính cách ở đây kiểu như so với nhiều bạn khác, bạn có phải người tỉ mỉ hay không, bạn có tính toán nhanh hơn mọi người hay không, bạn thích làm toán, kỹ thuật hơn hay thích thiên nhiên, cây cảnh hơn; bạn thích trầm tĩnh, làm việc sâu hay thích giao tiếp, thích môi trường đông người ?
Từ những thông tin trên, bạn sẽ có hướng chọn nghề phù hợp với mình hơn.
VD: nếu bạn là người tỉ mỉ, yêu thích cái đẹp thì công việc cắm hoa có thể phù hợp với bạn. Bạn có thể học và làm được công việc này nhanh hơn so với những người khác.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng nếu bạn hợi vụng về một chút thì không thể học cắm hoa. Mình chỉ đang chia sẻ cho các bạn chọn nghề phù hợp, giúp các bạn tiết kiệm thời gian trong quá trình học nghề mà thôi. Còn nếu bạn thực sự muốn theo một hướng nào đó thì hướng nào cũng được cả. Chỉ cần bạn kiên trì đi với nó tới cùng.
Hướng nghiệp cho người hướng nội như thế nào ?
Phải, trong một thế giới mà mọi người đều cổ vũ lối sống hướng ngoại thì người hướng nội cũng có đôi chút hơi thiệt thòi.
Mà bạn có phải là người hướng nội ? Người hướng nội, theo định nghĩa của mình, là người sẽ nạp lại năng lượng tinh thần khi ở một mình, khi quay lại chính mình. Họ có thể là người nói nhiều, người hoạt bát, người năng động. Nhưng khi thực hiện những điều đó, họ sẽ mệt mỏi tinh thần vì đang kéo dãn chính mình và cần một không gian tĩnh lặng không người, gần gũi thiên nhiên để nạp lại năng lượng.
Khác với người hướng nội, người hướng ngoại có thể nhìn nhận, nắm bắt vấn đề nhanh hơn. Với họ, một không gian tĩnh lặng, yên bình với nhạc nhẹ là quá nhàm chán.
Vì thế, người hướng ngoại thích những môi trường có nhiều sự kích thích. Càng hoạt động xã hội nhiều, họ càng có nhiều năng lượng. Nếu như chỉ ở một mình và không làm gì thì họ sẽ nhanh chóng nhàm chán và bị cạn kiệt năng lượng tinh thần.
Người hướng nội phù hợp với công việc nào ?
Nếu bạn là người hướng nội, bạn cũng có thể làm bất cứ công việc nào, kể cả khi đó là công việc hoạt động xã hội. Tuy nhiên, nếu công việc đòi hỏi bạn phải giao tiếp, xã giao nhiều thì bạn cũng cần không gian tĩnh lặng để nghỉ ngơi nhiều.
Nhưng nếu có thể, bạn hãy chọn những công việc đòi hỏi sự tập trung sâu, cần làm việc độc lập như là vẽ, thiết kế đồ họa, lập trình phần mềm, làm mộc, lái xe,….
Hướng nghiệp theo kiểu tính cách MBTI
MBTI – trắc nghiệm tính cách lại là một trường phái thú vị khác. Biết và thực hành MBTI cũng là một điều rất thú vị đối với mình, và mình tin nó cũng thú vị đối với các bạn đấy.
Theo lý thuyết, MBTI chia con người ra 16 loại tính cách khác nhau. Ai trong chúng ta cũng đều thiên về một tính cách nào đó. Xác định được loại tính cách của mình, chúng ta sẽ tìm được điểm mạnh, điểm yếu của mình và từ đó tìm ra được ngành nghề phù hợp với mình.
Các bạn có thể tìm hiểu rõ hơn về MBTI tại đây (tiếng Anh).
Để tìm ra được tính cách MBTI của mình có rất nhiều cách, nhưng trước nhất là hãy làm bài trắc nghiệm MBTI tại đây (tiếng Việt).
Tuy nhiên, các bạn đừng vội tin vào kết quả trắc nghiệm ngay nhé. Bởi trắc nghiệm MBTI thường chưa thể cho ra kết quả đúng ngay liền được vì có thể bạn không hiểu hết ý của câu hỏi trắc nghiệm cũng như là hiểu hết chính mình trong tình huống đó. Thế nên, tốt nhất là hãy thường xuyên nhìn nhận lại để hiểu mình hơn nhé!
Hướng nghiệp theo mật mã Holland
Cũng như MBTI, mật mã Holland cũng là một kiểu trắc nghiệm tính cách khác. Mật mã Holland chia con người chúng ta ra làm 6 kiểu người:
- Realistic – Doer – Người Thực Tế
- Investigative – Thinker -Người hay Suy Nghĩ,
- Artistic – Creator – Người Sáng Tạo/Nghệ Thuật
- Social – Helper – Người Giúp Đỡ
- Enterprising – Persuaders – Người Theo Đuổi/Người Chinh Phục
- Conventional – Organizer – Người Truyền Thống
Chúng ta ai cũng có 6 kiểu người tồn tại bên trong nội tâm của mình. Tuy nhiên, chúng ta sẽ thiên về 3 kiểu người gần nhất. 3 kiểu này sẽ là cơ sở để chúng ta định hướng nghề nghiệp và chọn môi trường làm việc cho mình sau này.
Để chọn ra được 3 kiểu này, các bạn có thể làm trắc nghiệm hướng nghiệp Holland miễn phí tại đây!
Và cũng như MBTI, trắc nghiệm định hướng nghiệp John Holland có thể chưa đưa ra được kết quả đúng ngay từ lần đầu tiên. Hãy làm việc, trải nghiệm thật nhiều rồi làm test lại từ sau 3 – 6 tháng để có được kết quả chính xác nhất nhé.
Định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT
Như mình đã nói ngay từ đầu, các bạn có thể hướng nghiệp càng sớm càng tốt. Càng hiểu được mình muốn gì ? Các bạn càng sớm định hướng được con đường mà mình đi sau này.
Các bạn trẻ ngay từ khi còn học lớp 10 cũng có thể quan tâm đến vấn đề này. Ngay từ tuổi này, các bạn có thể bắt đầu tìm câu trả lời cho những câu hỏi sau để định hướng được nghề nghiệp của mình:
- Mình có thế mạnh gì (so với những bạn khác) ?
- Mình có khả năng làm được công việc gì ?
- Mình thiên về lý trí nhiều hơn ? Hay là cảm xúc ?
- Mình có điểm yếu gì ?
- Mình có thích giúp đỡ mọi người không ? Làm mọi người cười mình có thấy vui hay không ?
- Nghề nào mà xã hội cần trong 5 – 10 năm tới.
Những câu hỏi trên có thể là không đầy đủ, nhưng phần nào cũng giúp các bạn hiểu mình hơn.
Hướng nghiệp cho học sinh THCS, THPT như thế nào ?
Bạn càng chú ý quan sát để hiểu mình càng sớm bao nhiêu, bạn càng dễ định hình được con đường sự nghiệp sau này phù hợp bấy nhiêu. Các bạn biết không, trong lớp đại học của mình, những ai hoạch định cho mình sẵn kế hoạch sự nghiệp ngay từ thời còn đi học, sau này ra trường đi làm đều có chuyên môn cao nhất, tiền lương khởi điểm cũng cao nhất nhì lớp.
Còn những ai khi đi học chỉ lo giải trí đi chơi (mình không khuyên các bạn chỉ ở nhà cắm đầu học, kể lại câu chuyện về 2 người, 2 hình ảnh đối lập mà thôi) thì ra trường thường khó mà kiếm được một công việc làm cho mình. Vậy đấy.
Còn đối với lứa tuổi THCS (12 – 15 tuổi), ở các lớp 6, 7, 8, 9, các bạn trẻ còn đang ở tuổi mới lớn, dậy thì, còn ham chơi và bắt đầu biết yêu đương. Để các bạn ý thức được việc hướng nghiệp cho cuộc đời mình trong khoảng thời gian này thì hơi khó. Chỉ cần trong độ tuổi này các bạn để ý đến những câu hỏi sau:
- Bạn thích học môn gì ? Bạn ghét học môn gì ?
- Bạn có thế mạnh, thế yếu gì ? (so với các bạn bè khác đồng trang lứa)
- Mình có thiên hướng hướng ngoại hay hướng nội.
- Bạn có muốn sau này mình làm gì không ?
- Nghề gì sau này làm việc kiếm được nhiều tiền.
Vậy nhé, mục đích chính khi hướng nghiệp cho giới trẻ vẫn là giúp các bạn hiểu mình tốt hơn.
Ba mẹ hướng nghiệp cho con như thế nào ?
Đây có lẽ là một vấn đề đôi lúc hơi khó nói, khó nhận ra. Ba mẹ nào cũng muốn con mình ra đời được có được việc lương cao, công ty có tiếng, gặp được chân ái, có được cuộc sống hạnh phúc và như ý.
Tuy nhiên, về nghề nghiệp, ba mẹ cũng có những mong muốn riêng của mình. Vì cũng từng là người đi làm, ba mẹ cũng có kinh nghiệm và nhận định riêng, đôi lúc cũng mong muốn con chọn nghề nghiệp theo kỳ vọng của mình.
Thế nhưng, theo kinh nghiệm, ba mẹ chỉ nên ở vị trí tư vấn, cung cấp thêm thông tin để con hiểu mình hơn và tự đưa ra được hướng đi cho mình. Để đứng vững được ở đời, mỗi đứa trẻ đều phải học tập tính tự lập, hình thành suy nghĩ, chính kiến riêng cho mình.
Rồi có lúc, đứa trẻ ấy sẽ vấp ngã, học được vài bài học, gượng dậy và đi tiếp. Nếu ba mẹ cứ tiếp tục sợ mà cứ nâng đỡ con thì đứa trẻ ấy sẽ mãi không bao giờ lớn lên được.
Hãy buông tay để con trưởng thành nhé!
Hướng nghiệp cho bản thân là hành trình cả đời
Theo thống kê của thế kỷ 21, trong suốt cuộc đời dài đằng đẵng hơn 60 năm của mình, chúng ta có thể làm đến 14 công việc khác nhau. Vì thế, hướng nghiệp là công việc của cả cuộc đời. Bạn không nhất thiết phải làm một công việc cả đời. Bạn có thể chỉ cần định hướng nghề nghiệp cho mình trong 3 – 5 năm tới và cố gắng đạt được. Sau khoảng thời gian đó, chúng ta sẽ xem xét, đánh giá và rút ra bài học cho mình trên chặng đường tiếp theo.
Càng sống lâu, càng trải nghiệm nhiều, chúng ta càng hiểu hơn về chính mình, từ đó sẽ có được những lựa chọn đúng đắn và khôn ngoan hơn.
Nguồn: