Người bị rối loạn cảm xúc lưỡng cực (Bipolar disorder) trải qua cả trầm cảm và những giai đoạn hưng cảm, lúc này trong đầu óc bệnh nhân dồn dập đủ các loại ý nghĩ, xuất hiện ngoài ý muốn và không cản được. “Cái lưỡi thi đua với ý nghĩ và không kịp bày tỏ ý nghĩ bằng lời nói”. Người bệnh như bị áp lực về nói (pressure of speech), thường gặp trong TTPL, đây là hình thức thô sơ của tư duy tự động
Hưng cảm gồm ít nhất ba trong số các triệu chứng sau:
- Tự đánh giá bị trơ lì hoặc cảm thấy mình vĩ đại.
- Giảm nhu cầu ngủ.
- Nói nhiều hơn bình thường hoặc thúc bách cần phải nói.
- Tư duy dồn dập. (giải thích rõ)
- Dễ bối rối.
- Tăng hoạt động hoặc kích động tâm vận động.
- Tham gia quá mức vào các hoạt động nguy hiểm.
Những cá nhân hung cảm đi lại rất nhanh, nói nhanh, to; những đoạn đối thoại của họ thường có nhiều lời bông đùa và cố gắng tỏ ra tài giỏi. Họ thích những gì chói lọi, sặc sỡ. Họ ít có khả năng phán xét và có thể tham gia vào những hoạt động nguy hiểm mà nếu như họ ít hung cảm hơn, thì có thể họ sẽ từ chối. Họ cũng có thể trở nên hoàn toàn bất mãn với hành động của người khác, những người mà họ cho rằng đang cản trở việc họ thực hiện những kế hoạch to lớn của mình. Điều thú vị là khi đang trong giai đoạn hưng cảm rất nhiều người tỏ vẻ hoàn toàn hạnh phúc, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng.
Có hai loại rối loạn cảm xúc lưỡng cực:
- Rối loạn lưỡng cực típ 1: Cá nhân trải qua sự luân phiên giữa những đợt trầm cảm và hung cảm, mỗi đợt kéo dài hang tuần hoặc hang tháng. Một số người có thể trải qua một vài chuỗi chỉ toàn đợt trầm cảm hoặc chỉ toàn đợt hung cảm, phân cách nhau bởi những giai đoạn hoàn toàn bình thường. Một số người có thể trải qua cả hung cảm và trầm cảm trong cùng một ngày.
- Rối loạn cảm xúc típ 2: Các cơn trầm cảm chiếm ưu thế . Các cá nhân có thể trải qua giai đoạn hưng cảm nhẹ (tăng vận động hơn so với bình thường, nhưng không thái quá như hưng cảm) và trầm cảm nặng. Ngoài ra họ không trải qua một đợt hưng cảm nào.
Pha rối loạn cảm xúc lưỡng cực đầu tiên thường diễn ra trong khoảng từ 20-30 tuổi. Khoảng 1-1,5% người trưởng thành trải qua rối loạn cảm xúc lưỡng cực vào bất cứ lúc nào, trong đó thuộc típ 1 là phổ biến nhất. Trong tỉ lệ nói chung giữa nam và nữ không khác nhau thì phụ nữ dường như trầm cảm nhiều hơn nam giới, mặt khác, ở phụ nữ việc lặp đi lặp lại giữa các giai đoạn này thường xuyên hơn nam giới.
Nguồn: Tâm lý học dị thường và Lâm sang – PGS.TS. Nguyễn Sinh Phúc dịch