Ethan cảm thấy cuộc sống của anh ấy không còn ý nghĩa gì nữa. Mọi thứ dường như trở nên khó khăn kể từ khi mẹ anh ấy qua đời. Cha của ông làm nghề cùng lúc và chính bởi sự bận rộn nên ông ấy cảm thấy bị kiệt sức và hay bị cáu giận. Bất cứ khi nào Ethan và cha ngồi nói chuyện với nhau cuộc nói chuyện thường kết thúc bằng những tiếng la hét.
Ethan vừa mới phát hiện ra cậu ấy đã trượt trong một bài kiểm tra toán học ở trường, và anh ta sợ cha sẽ bực mình và thất vọng. Trước kia, cậu ấy thường chia sẻ những câu chuyện như này với bạn gái, nhưng họ đã chia tay tuần trước, và bây giờ Ethan cảm thấy anh ấy cô đơn và không có nơi nào để đi.
Ethan biết bố giữ súng của anh ấy. Nhưng khi anh ấy mở khóa cabin, anh ấy nghe thấy em gái của mình vừa tan học về nhà. Anh ấy không muốn Grace phát hiện ra, vì vậy anh ta đã đặt khẩu súng lại và lên gác xem TV cùng em gái.
Sau đó, anh ấy nhận thấy rằng anh ấy có ý định kết thúc cuộc đời của anh ta như nào. Ethan đã rất sợ hãi, anh đã lấy hết can đảm để nói chuyện với cha mình. Sau một cuộc trò chuyện dài, anh nhận ra bố đã quan tâm anh ấy như thế nào. Tất cả những gì anh ấy muốn lúc này là làm cách nào để quên hết mọi thứ.
Tại sao ngày càng nhiều trẻ vị thành niên tự tử?
Khi thực hiện cuộc phỏng vấn với những trẻ vị thành niên, hầu hết họ đều thừa nhận rằng họ làm điều đó bởi vì họ đang muốn trốn chạy khỏi một tình huống mà dường như không có cách giải quyết hoặc họ muốn giải toả những suy nghĩ hoặc cảm xúc thực sự tồi tệ bên trong họ. Giống như trường hợp của Ethan, anh ấy không muốn chết, anh ấy chỉ muốn trốn chạy khỏi cái gì đó. Và vào khoảnh khắc đó, cái chết dường như là cách giải thoát duy nhất.
Một số người chọn cách kết thúc cuộc đời, tự tử để có thể cố gắng thoát khỏi những cảm giác như bị từ chối, tổn thương hoặc mất mát. Những người khác có thể cảm thấy tức giận, xấu hổ, hoặc có lỗi về điều gì đó. Một số người lại vì những lý do như cảm thấy thất vọng về một người bạn hoặc một thành viên trong gia đình. Và một số khác có thể cảm thấy do không được yêu quý, bị tổn thương, hoặc họ có cảm giác giống như họ là gánh nặng cho người khác.
Tất cả chúng ta đều sẽ có lúc có những cảm giác khó chịu hoặc đôi khi lâm vào những hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên hầu hết mọi người đều vượt qua nó và họ nhìn nhận vấn đề theo quan điểm của họ và tìm ra cách giải quyết với sự quyết tâm và hy vọng. Vậy tại sao trong cùng một hoàn cảnh lại có người có quyết tâm đối mặt giải quyết vấn đề trong khi có những người thì không thể? Vậy điều gì làm cho một số người trở nên kiên cường hơn (có thể giải quyết những trở ngại và khó khăn của cuộc sống) so với những người khác? Điều gì khiến cho một người không thể nhìn thấy những cách tích cực để giải quyết thay vào đó họ chỉ nghĩ đến việc kết thúc cuộc đời của mình?
Câu trả lời cho những câu hỏi này nằm ở vấn đề là hầu hết những người muốn tự tử bị mắc chứng trầm cảm.
Trầm cảm
Trầm cảm dẫn người ta chỉ nhìn vào những điểm tiêu cực như những thất bại và nỗi thất vọng, họ thường đánh giá thấp giá trị bản thân và chỉ nhìn vào mặt tiêu cực thay vì các điểm tốt. Một người bị trầm cảm nghiêm trọng không thể nhìn thấy khả năng tốt, khả năng có thể thành công của một sự việc và họ tin rằng họ sẽ không bao giờ có được cảm giác hạnh phúc nữa hoặc mọi thứ tốt lành sẽ không bao giờ tới với họ.
Chứng trầm cảm ảnh hưởng đến suy nghĩ của con người, ví dụ họ đáng lý có thể vượt qua khó khăn, nhưng khi bị chứng trầm cảm họ sẽ không thấy có cách giải quyết nào hết. Nó giống như việc não bộ của bạn lúc này luôn luôn có suy nghĩ bóp méo vấn đề. Đó là lý do tại sao những người bị chứng trầm cảm luôn luôn nghĩ rằng tự tử là một giải pháp giải quyết một vấn đề. Khi trẻ vị thành niên bị trầm cảm, chúng có thể cảm thấy bế tắc, cảm thấy bị căng thẳng về mặt tinh thần, hoặc không có cách nào để nói ra được cảm giác không hạnh phúc của mình.
Đôi khi những người muốn tự tử có thể thậm chí không nhận ra họ đang bị trầm cảm. Họ không hề biết rằng đó là chứng bệnh trầm cảm, điều đó ảnh hưởng đến họ bằng cách khiến họ luôn rơi vào hoàn cảnh bế tắc, hoặc sự việc ngày càng tệ, hoặc bỏ cuộc.
Khi chứng trầm cảm nặng hơn thì điều nên làm là đi tìm sự giúp đỡ hoặc điều trị. Nhờ đó người ta có thể sẽ tìm thấy lại niềm vui, năng lượng, và hy vọng một lần nữa. Nhưng nếu tình trạng bệnh ở mức nghiêm trọng thì suy nghĩ tự tử là mối quan ngại thực sự.
Những người có tình trạng rối loạn lưỡng cực cũng có nhiều nguy cơ tự tử vì tình trạng của họ có thể khiến họ phải trải qua những thời điểm khiến họ cực kỳ chán nản hoặc có khi họ điên cuồng bất thường (gọi là mania hoặc manic). Cả hai giai đoạn của rối loạn lưỡng cực đều có ảnh hưởng và tác động đến tâm trạng, quan điểm và sự phán đoán của một người. Đối với những người có bệnh tình này, nó có thể là một thách thức để vừa nhìn nhận vấn đề vừa giải quyết được.
Lạm dụng chất gây nghiện
Trẻ vị thành niên sử dụng cồn và ma túy cũng có nhiều nguy cơ dễ nghĩ đến chuyện tự tử. Rượu và một số loại thuốc làm não bộ suy nhược. Sử dụng các chất này thiếu cẩn thận có thể gây trầm cảm trầm trọng. Điều này đặc biệt đúng đối với một số thanh thiếu niên đã từng bị chứng trầm cảm bởi các yếu tố như sinh học, di truyền từ gia đình và căng thẳng trong đời sống.
Vấn đề có thể trở nên tồi tệ hơn bởi nhiều người vì chán nản mà sử dụng các chất như rượu hoặc ma túy như một lối thoát. Nhưng họ không nhận ra rằng những ảnh hưởng của rượu và ma túy lên não thực sự có thể làm tăng sự trầm cảm về lâu về dài.
Ngoài các tác dụng trên, rượu và ma túy còn làm thay đổi hành vi của một người
Không phải lúc nào tự tử cũng cần kế hoạch
Đôi khi một người mắc chứng trầm cảm lên kế hoạch tự tử từ trước. Tuy nhiên tự tử là hành động bốc đồng, và trong một vài khoảnh khắc khi mà tâm trạng tệ đi. Có thể đó là khi bạn chia tay với người yêu, hoặc bất đồng với cha mẹ, mang thai ngoài ý muốn, hoặc bạn là nạn nhân trong sự vụ nào đó cũng khiến tâm trạng của bạn xấu đi. Thông thường trong những tình huống như thế này, thì việc tự tử để giải thoát gần như việc đầu tiên họ có thể nghĩ tới.
Một vài người khi tự tử là có ý muốn chết thật song một số khác thì không. Đối với một số người, tự tử là một cách để thể hiện nỗi đau họ đã phải chịu đựng. Họ không thể nói cảm giác của họ như thế nào, vì vậy, đối với họ thì tự tử có vẻ như là cách duy nhất để truyền tải thông điệp của họ.
Dấu hiệu cảnh báo
Thường có những dấu hiệu cho thấy ai đó có kế hoạch tự tử. Dưới đây là một số biểu hiện:
Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn rơi vào hoàn cảnh này?
Nếu bạn đã từng nghĩ về tự tử, bạn cần sự hỗ trợ ngay từ bây giờ. Trầm cảm là chứng bệnh rất nguy hiểm. Bạn không thể chờ đợi và hy vọng rằng tâm trạng của bạn có thể tự cải thiện. Khi một người đã cảm thấy buồn trong một thời gian dài, sẽ rất khó để về như ban đầu.
Hãy nói chuyện với người bạn tin tưởng càng sớm càng tốt. Nếu bạn không thể nói chuyện với cha mẹ, hãy nói chuyện với một huấn luyện viên, một người họ hàng, một người tư vấn ở trường học, một người làm tôn giáo hoặc giáo viên của bạn.
Hoặc bạn có thể lựa chọn gọi đến những đường dây tư vấn tâm lý. Những đường dây này đều được miễn phí cước gọi và chúng được trực 24/7 bởi các chuyên gia được đào tạo và có thể giúp bạn mà không cần biết tên hoặc nhìn khuôn mặt của bạn. Tất cả các cuộc gọi đều được giữ kín, không ai biết bạn là ai và bạn gọi làm gì. Họ ở đó để cùng đồng hành giúp bạn tìm ra cách giải quyết với các tình huống khó khăn.
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu đó là người bạn biết?
Hãy bắt đầu một cuộc hội thoại nếu bạn cho rằng người đó có ý định tự tử. Việc giúp đỡ người khác sẽ khiến họ cảm thấy bớt cô đơn và nhận thấy bản thân mình vẫn được quan tâm và thấu hiểu.
Nói chuyện, chia sẻ cũng có thể cho người đó một cơ hội để đưa ra cách giải quyết cho vấn đề. Đa số những người có ý định tự tử sẵn sàng nói chuyện nếu có ai đó hỏi họ, quan tâm và chăm sóc họ. Bởi vì những người bị trầm cảm không thể cho ra cách giải quyết, họ cần tìm một người có khả năng làm việc với họ và giúp họ tìm ra phương hướng đúng đắn để giải quyết các trường hợp xấu.
Ngay cả khi một người bạn hoặc bạn học của bạn giữ bí mật, bạn vẫn nên giúp đỡ càng sớm càng tốt, cuộc sống của bạn bè bạn phụ thuộc vào điều đó. Khi ai đó có ý định tự tử có thể họ chán nản và mất niềm tin sâu sắc mà chính bản thân họ cũng không hề nhận ra rằng họ cần được giúp đỡ. Nên nói với người lớn mà bạn tin tưởng càng sớm càng tốt.
Nếu cần thiết, bạn cũng có thể gọi cho đường dây hoặc số khẩn cấp tại địa phương . Hãy an tâm rằng nó sẽ không tiết lộ cho bất kỳ ai, hãy nói chuyện điều đó sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc trở lại khi ai đó giúp được cho bạn tìm cách giải quyết mọi vấn đề. Đôi khi, thanh thiếu niên có ý định tự tử không để lộ ra. Điều này có thể để lại cho những người thân yêu của họ cảm thấy đau khổ và cảm thấy tội lỗi vì họ đã không quan tâm đến nhau, rằng họ đã bỏ lỡ nhiều điều. Điều quan trọng mà các thành viên trong gia đình và bạn bè của những người tự tử cần biết là họ không nên đổ lỗi cho nhau.
Nhiều phụ huynh đặt quá nhiều kỳ vọng vào con cái trong cuộc sống hàng ngày, dẫn đến khi xảy ra các biến cố tồi tệ, các em không dám chia sẻ với gia đình. Đồ họa: Hà My
Khi ai đó chết vì tự tử, những người sống có thể sẽ đối mặt với sự khủng hoảng về tâm lý bởi sự đau buồn sau cái chết của người thân. Trẻ vị thành niên hoặc người nào đó mà trong gia đình có người tự tử có thể sẽ gặp khủng hoảng và đặc biệt dễ bị tổn thương và nghĩ đến chuyện tự tử.
Nếu bạn đã từng thân thiết với ai đó từng có ý định tự tử, bạn nên khuyên họ đến và nói chuyện với một nhà trị liệu hoặc chuyên gia tư vấn, một người được đào tạo để giải quyết vấn đề phức tạp này. Hoặc, bạn có thể khuyên họ gia nhập một nhóm, nơi bạn có thể chia sẻ cảm xúc của bạn và nhận được sự ủng hộ của những người đã ở từng ở trong tình huống giống với bạn.
Đối phó với vấn đề
Trải qua tuổi vị thành niên không hề dễ dàng. Có nhiều áp lực trong xã hội, học tập và ngay trong chính bản thân . Và đối với những thanh thiếu niên có những vấn đề cần phải giải quyết, chẳng hạn như họ phải sống trong môi trường đầy bạo lực hoặc bị lạm dụng, cuộc sống của họ lúc này có thể sẽ cảm thấy khó khăn hơn.
Một số thiếu niên lo lắng về vấn đề tình dục và các mối quan hệ trong xã hội, họ tự hỏi liệu rằng việc có cảm xúc hoặc bị sự thu hút có phải là điều bình thường hay không, hoặc việc yêu và chấp nhận nhau. Trong khi đó, có những trẻ vị thành niên lo ngại với ngoại hình của mình và vấn đề ăn uống; họ cố gắng để đạt được một thân hình lý tưởng.
Một số thiếu niên có vấn đề trong học tập hoặc những vấn đề khiến họ khó khăn để đạt được thành công ở trường. Họ cảm thấy thất vọng về bản thân và cảm thấy họ khiến người khác thất vọng.
Những vấn đề này có vẻ như hơi khó để giải quyết ở tầm tuổi này, và nếu không cẩn thận có thể dẫn đến trầm cảm nếu họ bị tắc trong tình trạng này quá lâu mà không có bất kỳ sự giúp đỡ nào. Tất cả chúng ta đều phải trải qua giai đoạn chiến đấu với những vấn đề lớn này. Làm thế nào để mọi người vượt qua nó mà không bị mắc chứng trầm cảm ? Một cách để giải quyết là tăng chia sẻ với gia đình, bạn bè, trường học, đức tin, và các mạng lưới hỗ trợ khác.
Mọi người có thể tìm cách giải quyết tốt hơn trong những tình huống khó khăn khi họ có ít nhất một người tin tưởng họ, một người muốn mọi thứ tốt nhất cho họ, và họ có thể tin tưởng vào người đó. Con người cũng sẽ có cách giải quyết tốt hơn chỉ cần họ ghi nhớ rằng những rắc rối này chỉ là nhất thời, chắc chắn chúng ta sẽ vượt qua được nó.
Khi gặp khó khăn:
Các nhà tư vấn và chuyên gia trị liệu có thể giúp bạn về mặt cảm xúc và có thể giúp bạn xây dựng kỹ năng đối phó vấn đề. Bên cạnh đó, cách này cũng có thể giúp bạn tham gia vào các mạng lưới hỗ trợ cho những người đang gặp phải những vấn đề tương tự, ví dụ như chứng biếng ăn và ám ảnh hình ảnh cơ thể, hoặc việc sống chung với một thành viên trong gia đình bị nghiện rượu, hoặc các ám ảnh về tình dục. Những nhóm này có thể cho bạn một môi trường để bạn có thể nói chuyện và chia sẻ mối quan tâm của bạn.
Kiểm tra danh bạ điện thoại của bạn hoặc tìm trên các thiết bị điện tử để tìm kiếm các nhóm hỗ trợ tại địa phương nơi bạn ở hoặc yêu cầu một tư vấn viên của trường hoặc một người lãnh đạo nhóm trẻ giúp bạn tìm kiếm.
Lược dịch: Nguyễn Ánh Linh
Nguồn: D’ Arcy Lyness, Ph D